Op elf plekken in de IJssel worden de komende tijd in totaal 74 dode bomen verankerd. Dood hout brengt het leven terug in de rivier doordat het inheemse soorten aantrekt, zo is uit een eerdere pilot van Rijkswaterstaat gebleken. Ook in andere Nederlandse rivieren is of wordt daarom rivierhout geplaatst.
De locaties langs de 127 kilometer lange IJssel zijn in nauw overleg met twee provincies, drie waterschappen en vijf verschillende gemeenten gekozen, aldus Rijkswaterstaat. Volgende week donderdag (3 februari) is er een online voorlichtingsavond voor belangstellenden.
Tot 2027 worden tevens dode bomen, ofwel rivierhout, geplaatst in de Nederrijn-Lek, de Waal en de Maas. Het is een van de maatregelen die Rijkswaterstaat neemt om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water (KRW). Die heeft als doel om de kwaliteit van het oppervlaktewater in Europa te verbeteren en te beschermen.
"Dood hout hoort van nature thuis in de Nederlandse wateren", schrijft Rijkswaterstaat op zijn website. "Omdat ooibossen vaak niet meer direct aan het zomerbed groeien en drijfhout uit veiligheidsoogpunt verwijderd wordt, liggen er nauwelijks nog takken en bomen in het water. Door het gebrek aan rivierhout zijn rivieren en meren voor veel inheemse dieren en planten geen geschikte leefomgeving meer."
Kokerjufferlarven
In 2013 startte Rijkswaterstaat een proef met het plaatsen van rivierhout op vijftien locaties langs de verschillende rivieren. Dat leverde goede resultaten op: de dode bomen bleken inheemse soorten als kokerjufferlarven, vlokreeftjes en eendagsvliegen aan te trekken, vissen als de kopvoorn, de barbeel en de sneep en visetende vogels. Al dat leven zorgt ervoor dat de balans in de rivier herstelt.
De dode bomen worden deels onder water afgezonken. Dat gebeurt tussen kribvakken en in geulen en plassen. De bomen worden met een ketting verankerd om te voorkomen dat ze op drift raken. Ze liggen buiten de vaargeul, zodat de scheepvaart er geen last van heeft.
Het meest in aanmerking komen de eik, de els, de iep, de populier en de es, zegt woordvoerder Jenneke Blok van Rijkswaterstaat Oost-Nederland. "Een ruwe schors is bijvoorbeeld belangrijk, hier kan de macrofauna zich beter op hechten. En hoe meer takken en wortels eraan zitten, hoe meer variatie er komt in stroming en licht. Maar we kijken ook heel praktisch welke bomen in de omgeving voorradig zijn."
Spaensweerd
Andere maatregelen om de ecologische waterkwaliteit van rivier te verbeteren, zijn bijvoorbeeld de aanleg van geulen, vispassages en natuurvriendelijke oevers. Vaak worden meerdere maatregelen gecombineerd. Langs de IJssel werkt Rijkswaterstaat momenteel ook aan een plan om de riviernatuur van uiterwaard Spaensweerd te verbeteren met een nieuwe geul.